Góry Smocze
Góry Smocze to określenie dość pojemne, odnoszące się do bardzo rozległego pasma górskiego (pasm górskich?) ciągnących się zgodnie z zachodnią i południową częścią wybrzeża Południowej Afryki. Jeśli spojrzymy na mapę RPA odnajdziemy znajome hasło "Drakensberg" w co najmniej kilku częściach mapy. W związku z tym - jak wiele innych rzeczy na dalekim Południu - Góry Smocze pokażą nam niejedną twarz, niejednym nazwaną imieniem. W niniejszym artykule omówimy pokrótce najbardziej spektakularną część łańcucha, tę zlokalizowaną ponad parkiem narodowym Royal Natal - na samej granicy z Lesotho. Lokalizacja ta pozwala na pełne i klarowne obserwacje fascynującej budowy geologicznej Drakensbergu.
Budowa Gór Smocznych w sąsiedztwie Lesotho (a więc w krainie KwaZulu-Natal) przeczy zdroworozsądkowemu rozumieniu procesu górotwórczego, jako związanego z kolizją płyt litosfery i fałdowaniem. Drakensberg to góry, których powstanie zawdzięczamy natężonemu wietrzeniu i erozji, trwającej już wystarczająco długo, by ze słabszych stref bazaltowego monolitu wyrzeźbić sięgające wieluset metrów głębokości imponujące doliny. Przewyższenie Amfiteatru, zaprezentowanego na zdjęciu poniżej, sięga nawet 1200 m.
Bazalty, o których mowa, to pozostałości rozległego trapu - a więc struktury porównywalnej z tym znanym obecnie chociażby z Indii, lub Dalekiego Wschodu w Rosji. Powstanie owej szczelnej pokrywy bazaltowej wiąże się ściśle z wczesnym etapem historii Oceanu Atlantyckiego, a więc - rozpadem Gondwany, superkontynentu istniejącego na południowej półkuli naszego globu przez przeważną część fanerozoiku. Wielkoskalowe wylewy law bazaltowych przypadają na około 180 mln lat temu. Zjawisku temu wtórowało wyniesienie całość obszaru, i - następnie - w różnych momentach schyłku mezozoiku, rozdzielenie Ameryki Południowej, Afryki, Antarktydy, Półwyspu Dekańskiego, oraz Australii. Formacja Drakensbergu, bo w taką ramę stratygraficzną ujęto potężne wylewy bazaltowe południa Afryki, sięga niemal 2 tys. m miąższości i przykrywa pustynne piaskowce należące do Clarens Sandstone Formation, budujące podnóża Gór Smoczych, charakteryzujące się obłymi, łagodniejszymi kształtami niż ostre zerwy bazaltowego płaskowyżu.
Struktura tego rodzaju i tej wielkości nie mogła oczywiście wziąć się znikąd; bazalty Drakensberg formation nie są, jak już wspomniano, nasunięte ani sfałdowane. Ich zasięg geograficzny jest w tej chwili znacznie mniejszy niż pierwotna rozciągłość wylewu. Po południowej części Afryki rozsiane są natomiast istne roje dajek dolerytowych, określanych w tamtejszej geologii mianem Karoo dolerites. Uważa się zatem, że struktury te są swego rodzaju zakorzenieniem bazaltowego płaskowyżu obecnych Gór Smoczych, niewielkiej resztki trapu sięgającego niegdyż aż po Zambię, Mozambik i wschód Namibii. Erupcje, które wyrzuciły na powierzchnię Ziemi tak ogromne ilości lawy bazaltowej, trwały około miliona lat. Powstałe wówczas skały wylewne należałoby określić mianem melafirów, jest w nich bowiem ogromna ilość wtórnie wypełnionych pęcherzy pogazowych, zawierających krzemionkę (nieraz w postaci niewielkich, lecz wzorzystych agatów, przypominających nieco rodzime agaty z Różanej), kalcyt, bądź też minerały z grupy zeolitów.
Kliknij, aby przejść do galerii zdjęć z Gór Smoczych i inych rejonów RPA